Łódź

We probeerden een warmshoweradres te vinden voor ons verblijf in Łódź, maar blijkbaar is het vakantieseizoen nu echt begonnen: van de 3 mensen die we benaderden lieten er 2 weten dat zelf op reis te zijn en had de derde geen gelegenheid om ons op te vangen. Wel bood Andrzej aan om ons een fietstour te geven door Łódź. Iets dat we, na de ervaring in Krakau, met beide handen aangegrepen. Andrzej is een IT-er met interesse in de historische ontwikkelingen in Łódź dat door het streepje door de L hier wordt uitgesproken als Woedz.

Andrzej vertelde dat Łódź in 1200 al stadsrechten kreeg, maar na 600 jaar nog maar 400 inwoners had.
Na de Napoleontische tijd wordt Łódź een “zelfstandig” deel van het Russische rijk. Dat zelfstandige gold met name in economische zin – de Poolse koning was nl de Russische tsaar -. Om economische groei te realiseren wordt dan besloten een nieuwe stad te bouwen op nog geen kilometer van de bestaande stad (vandaar het orthogonale stratenplan met 4 straten vanuit de nieuwe markt die letterlijk naar de 4 windrichtingen heetten).
Omdat Łódź binnen het Russische rijk lag, golden er geen heffingen voor export in die richting.
Bovendien waren de omstandigheden in 1823 gunstig voor industrialisatie: de stad was omringd door 19 kleine rivieren en veel bossen voor het hout en door de oude relaties met Saxen was er kennis van het textiel ambacht voorhanden.

In de 19e eeuw ontstaan er 2 fabrieken met gigantische complexen midden in de stad. Lang was de textielindustrie de grootste werkgever in de regio. Maar na WOI wordt Polen echt zelfstandig en valt de Russische markt weg. Meer dan 70% van de bevolking wordt werkeloos terwijl de resterende 30% kleine baantjes heeft. Na WOII komt de hele industrie in communistische handen en vervalt de prikkel om te innoveren. Bovendien ontstaat dan de traditie van iedereen een baantje zonder betrokkenheid bij het werk wat doorspeelt in de actuele politieke strijd/demonstraties van afgelopen weekend. Na de val van het ijzeren gordijn stort de industrie in heel Polen in en krijgt ook Łódź opnieuw te maken met grote werkloosheid en armoede. Mensen (met name op het platteland) die, gewend aan de staatsbedrijven, de slag niet hebben kunnen maken naar het kapitalistische systeem zoeken, begrijpelijk, de oorzaak voor hun situatie buiten zichzelf. PiS, de huidige regerende partij, speelt hierop in door deze mensen hiervoor erkenning te geven. Het liberale verhaal van de oppositie – als lonen maar laag zijn, komt het werk vanzelf naar je toe – bereikt deze groep niet waardoor PiS opnieuw een meerderheid dreigt te krijgen en en die positie te gebruiken om de nog jonge democratie en rechtsstaat in de kiem te smoren.

In Łódź kentert het tij 15-20 jaar na de val van de muur en komen er middelen beschikbaar om de stad nieuw leven in te blazen. Het stadsbestuur herkent gelukkig het potentieel van de enorme 19e eeuwse fabriekspanden en zoekt investeerders om deze te herontwikkelen.

Nu is Manufaktura, aan de Noordzijde van de stad, een bloeiend commercieel centrum met een groot scala aan winkels en horecavoorzieningen rondom een groot geschakeld plein waar veel culturele activiteiten plaatsvinden.

Het nog veel grotere complex aan de Zuidzijde van de stad is volledig getransformeerd tot appartementen. Samen met het grote aantal rijk gedecoreerde panden langs de Piotrkowska die weer hersteld zijn/worden geven ze de stad een enorm nieuw elan. 🤞 Dat de gereinigde baksteengevels niet zo zwaar beschadigd zijn dat ze door vocht en vorst verwoest worden.

een stukje Piotrowska

Abonneer je hier op onze blog:

Abonneren