Geschiedenisles 2

Nog geen 8 km weg uit Himare, stoppen we voor een kop koffie. Een vlot Engels sprekende jongen runt een klein cafe op een mooi uitzichtpunt. We hebben zin in iets te happen bij de koffie en raken zo aan de praat. Hij kan wel een cooked breakfast voor ons maken, maar dan willen we daarna ws eerst slapen ipv fietsen.

We doen suiker in de koffie en genieten van het uitzicht. Bij het vertrek realiseren we ons dat we, met al dat Engels, niet weten of we in het Grieks of Albanees moeten bedanken. We besluiten het gewoon te vragen. De jongen lacht en zegt ja daar in Himare is het Grieks een heel ding, Griekenland sponsort de universitaire opleiding van mensen uit die streek, om dat zo te houden, maar het is allemaal wel heel oud. Wij spreken gewoon Albanees. Dat geeft een heel andere kleur aan het verhaal van onze campingbaas. Zou Griekenland echt aan zieltjes winnen doen? En is dat ergens ook gerelateerd aan het conflict over de naamgeving van Noord Macedonië? Of draven we nu weer net zo hard de andere kant op door? Geen idee. Wel valt het enkele km’s later op dat de naam van een kerk in het Grieks, Albanees en Engels staat aangegeven. En ook vandaag hoorden we nog καλή μέρα. Het blijft interesante materie.

Inmiddels nog een paar dagen verder in Elbasan (waar de nieuwe tent is aangekomen 😀) verblijven we in het appartement van Alesio en zijn familie. We worden opgevangen en uitgenodigd voor koffie en een rondleiding door de stad door zijn goed Engels sprekende vriend Klevis.

De rondleiding begint met een kop koffie in het Romeins kasteel dat het centrum van de stad domineert. Een prachtige terrasvormige tuin waar we elkaar kunnen leren kennen en wij een heel stel vragen kwijt kunnen over de geschiedenis van Albanië en een inkijkje krijgen in de huidige situatie.

Ook deze Albanezen zijn weer zo vriendelijk (een vraag over waar we het beste traditioneel kunnen eten leidt tot ten minste 3 telefoontjes) en op hun eigen manier trots. De Grieken vlaggen op ieder huis, hier kunnen we met geen mogelijkheid de rekening voor de koffie betalen het is een kwestie van eer begrijpen we: Alesio betaalt.

Alesio vertelt dat het fort (oorspronkelijk van immense afmetingen) deel uitmaakte van de beveiliging van Rruga Egnatia, de route van Constantinopel naar Italië (die op haar beurt weer aansluit op de Via Appia), en later door de Ottomanen als militaire positie werd gebruikt.

Klevis vertelt over hoe de Albanezen graag toe zouden treden tot de EU, maar de Albanese politiek terughoudend is om zich aan de Europese regelgeving te committeren (omdat zij daar persoonlijk nadeel van zouden ondervinden). Hij vertelt op veel momenten en manieren over corruptie en money laundering waar hij zich aan ergert en over de werkeloosheid die een zware wissel op het land trekt.

In Elbasan is de voormalig communistische staalindustrie vanwege de associatie met die tijd weliswaar gedecimeerd, maar nog steeds de grootste werkgever in de regio. Wij zagen het al toen we de stad in fietsten, grote bergen kool en enorme gele wolken boven de archaïsche fabriekshallen. Wettelijk gezien moeten ze luchtfilters toepassen, maar dat doen ze niet, ze kopen de verantwoordelijken om om een oogje toe te knijpen. En mijn vraag of de stagnatie in de Oekraïense staal leveranties hier tot een opleving leiding wordt negatief beantwoord. Helaas er lijkt eerder sprake te zijn van een actueel financieel probleem doordat import goedkoper is dan eigen productie. Hetzelfde geldt voor binnenlandse groente- en fruitteelt. Omdat er geen koelhuizen zijn kunnen bijv appels ook niet opgeslagen worden en worden noodgedwongen vernietigd. Zelfs water dat uit de regio komt, kan niet concurreren met import. Frustratie alom dus.

Ook hebben we het uitvoerig over hoe de Albanese samenleving vele verschillende religies kent: (Grieks) Orthodox, Islamitisch, Katholieke en andere Christelijke stromingen en hoe goed dat samen gaat. Kerk en Staat zijn gescheiden en daar is hij trots op. Ook al ligt het soms politiek gevoelig, is ook de interactie met bijv Grieken (veel Albanezen werken in de winter in Griekenland) heel natuurlijk. Ze kunnen niet buiten elkaar. Wie je helpt, behandel je met respect is diep verankerd in de Albanese traditie en verworden tot de fameuze gastvrijheid. Het irriteert beide vrienden dan ook dat touristen meer moeten betalen dan lokale inwoners. Zo benadeel je de Albanese samenleving omdat het het prijsvoordeel van Albanië daarmee teniet gedaan wordt. Als we vragen waar we een schaar kunnen kopen, gaat Alesio eerst alleen naar binnen opdat we de goede prijs zullen krijgen.

En als ze ons rondleiden door de wijk binnen de kasteelmuren (waar moskee en orthodoxe kerk gebroederlijk naast elkaar staan) is Klevis oprecht verbaasd en geïrriteerd als een vrouw in de kerk met verheven stem en zwaaiende vinger bezwaar maakt tegen toeristen (die niet betalen bedoelt ze). Hij neemt ruim de tijd om op respectvolle toon een goed woordje voor ons te doen, Alesio doet een donatie, en dan krijgen we van de priester een rondleiding langs de 2 resterende 14e eeuwse fresco’s, de (gesloten) catacomben (die deel van geheim gangenstelsel uitmaakten om in repressieve tijden te vluchten) en een toelichting op de iconen en de rituelen bij het preken in een orthodoxe dienst. Onze oprechte aandacht maakte veel goed: bij vertrek werden we uitgenodigd om vooral foto’s te maken.

Buiten begrijpen we dat dit de laatste Orthodoxe kerk in Albanië is die nog onafhankelijk is van de Grieks Orthodoxe kerk. Iets dat even verderop in de straat iets genuanceerd wordt als we door een priester uitgenodigd worden om een piepkleine schuilkerk die onlangs in ere is hersteld, te bezoeken. Hij en zijn collega zijn bezig de kerk met lauriertakken te versieren voor Palmpasen. “Ja, de katholieken gebruiken brood op hun kruis, maar de Orthodoxen houden het zuiver.” Want dit is een National Albanian Church. Oscar en ik krijgen allebei een kaarsje om op te steken en ik mag buiten een foto nemen.

Het is superleuk om zo een inkijkje in de lokale visie op geschiedenis, cultuur en politiek te krijgen. Dat geeft onze dag en reis echt een diepere betekenis. Ook voor Klevis en Alesio lijkt onze ontmoeting echt van meerwaarde. Zij oefenen Engels en hebben bij de bezoeken aan de kerken ook nieuwe dingen over hun stad geleerd en herkennen de bijzonderheden van hun eigen cultuur door erover te vertellen. Top ontmoeting dus.

Abonneer je hier op onze blog:

Abonneren